I. Giới thiệu
Sâm Ngọc Linh có tên khoa học là Panax vietnamensis, là một loài cây thuộc Họ Cuồng cuồng (Araliaceae), còn gọi là sâm Việt Nam, sâm Khu Năm (sâm K5), sâm trúc (sâm đốt trúc, trúc tiết nhân sâm) củ ngải rọm con hay cây thuốc giấu, sâm được tìm thấy tại miền Trung Trung Bộ Việt Nam, mọc tập trung ở các huyện miền núi Ngọc Linh thuộc huyện Đăk Tô tỉnh Kon Tum, huyện Trà My tỉnh Quảng Nam. Ngoài ra, sâm Ngọc Linh còn phân bố tại núi Ngọc Lum Heo thuộc xã Phước Lộc, huyện Phước Sơn và còn có thể có ở đỉnh Ngọc Am tỉnh Quảng Nam. Sâm chỉ sống được trên độ cao 1.200 đến 2.100m, mọc dày thành đám dưới tán rừng dọc theo các suối ẩm trên đất nhiều mùn.
Quảng Nam, Kon Tum là 2 tỉnh duy nhất trên thế giới có sâm Ngọc Linh.
II. Lịch sử cây sâm Ngọc Linh
Trước khi có sự phát hiện từ phía các nhà khoa học, sâm Ngọc Linh đã được các đồng bào dân tộc thiểu số Trung bộ Việt Nam, đặc biệt là dân tộc Xê Đăng, sử dụng như một loại củ rừng, mà họ gọi là củ ngải rọm con hay cây thuốc giấu, chữa nhiều loại bệnh theo các phương thuốc cổ truyền. Dựa trên những thông tin lưu truyền trong cộng đồng các dân tộc thiểu số Quảng Nam, Kon Tum về một loại củ quý hiếm trên núi Ngọc Linh có tác dụng tốt đối với sức khỏe con người, và do nhu cầu của kháng chiến đã khiến ngành dược khu Trung Trung Bộ quyết phải tìm ra cây sâm chi Panax tại miền Trung, mặc dù trước đó nhiều nhà khoa học cho rằng chi Panax chỉ có ở miền Bắc.
III. Đặc điểm của sâm Ngọc Linh
Ngày 8 tháng 6 năm 1973 tại văn phòng ban dân y quân khu 5 dược sĩ Đào Kim Long, chủ nhiệm đề tài nghiên cứu sâm Ngọc Linh đã nêu rõ đặc điểm hình thái, sinh thái học, quần thể, thảm thực vật, khả năng thích nghi, cách phát tán, khả năng tái sinh của cây nhân sâm này, kèm theo báo cáo có các tiêu bản mẫu cây ép khô, ảnh chụp và 3 kg sâm đã phơi khô. Đào Kim Long đã tự đặt danh pháp khoa học cho loài sâm Ngọc Linh là Panax articulatus KL Dao. Năm 1985 loài Nhân sâm Việt Nam được chính thức công bố tại Viện Thực vật Kamarov (Liên Xô cũ) bởi Hà Thị Dung và I. V. Grushvistky với danh pháp khoa học là Panax vietnamesis Ha & Grushv. (1985), thuộc họ Araliaceae. Năm 2004 danh pháp đầy đủ và đúng nhất của Sâm Ngọc Linh được ngành thực vật học thế giới công nhận là Panax vietnamensis Ha & Grushv., Bot. Zhurn. (Moscow & Leningrad) 70: 519 (1985).
Đặc điểm của sâm Ngọc Linh được khoa học công bố.
Dược sĩ Đào Kim Long – người có công tìm ra cây sâm Ngọc Linh và đặt tên cho nó.
Sự kiện phát hiện ra sâm Ngọc Linh là dấu mốc quan trọng trong nền y học thế giới.
IV. Thành phần
Từ năm 1973 đến nay, đã có nhiều cơ quan, nhà khoa học trong và ngoài nước nghiên cứu về sâm Ngọc Linh với gần 50 nghiên cứu sinh đã bảo vệ thành công luận án phó tiến sĩ, tiến sĩ từ các công trình nghiên cứu về công dụng của loài cây quý hiếm này…Xem thêm tại đây.
Trong hai năm 1974 và 1975, Viện Dược liệu thuộc Bộ Y tế nghiên cứu thấy thành phần saponin triterpen của tam thất, nhân sâm và sâm Ngọc Linh có 9 hoặc 11 chất có Rf ngang nhau. Theo đánh giá của Nguyễn Minh Đức, Võ Duy Huấn trong nǎm 1994 thì từ sâm Ngọc Linh đã chiết được 50 hợp chất, xác định cấu trúc hóa học cho thấy 26 hợp chất có cấu trúc đã biết (thường thấy ở sâm Triều Tiên, sâm Mỹ, sâm Nhật) và 24 saponin pammaran có cấu trúc mới không bắt gặp tại các loại sâm khác trên thế giới.
Bảng công bố so sánh hàm lượng của saponin trong các loại nhân sâm.
Sâm Ngọc Linh chứa chủ yếu các saponin triterpen, nhưng cũng là một trong những cây sâm có hàm lượng saponin khung pammaran cao nhất (khoảng 12-15%) và số lượng saponin nhiều nhất so với các loài khác của chi Panax. Ngoài ra trong sâm Ngọc Linh còn có 14 axít béo, 16 axít amin (trong đó có 8 axít amin không thay thế được) và 18 nguyên tố đa lượng, vi lượng.
Kết quả kiếm nghiệm các thành phần dược tính Rg của nhân sâm Ngọc Linh Quảng Nam, Kon Tum.
V. Công dụng
Trước khi có những nghiên cứu kỹ lưỡng về tác dụng đối với sức khỏe của sâm Ngọc Linh, sâm đã được các dân tộc thiểu số Việt Nam, như người Xê Đăng, dùng như một loại thuốc trong những bài thuốc cổ truyền cầm máu, lành vết thương, làm thuốc bổ, trị sốt rét, đau bụng. Theo tiến sĩ Nguyễn Bá Hoạt, Phó viện trưởng Viện Dược liệu Việt Nam, những kết quả nghiên cứu dược lý thực nghiệm sâm Ngọc Linh đã chứng minh tác dụng chống stress vật lý, stress tâm lý và trầm cảm, kích thích hệ miễn dịch, chống ôxi hóa, lão hóa, phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan. Nghiên cứu dược lý lâm sàng của sâm Ngọc Linh cũng cho kết quả tốt: bệnh nhân ăn ngon, ngủ tốt, lên cân, tăng thị lực, hoạt động trí tuệ và thể lực cải thiện, gia tăng sức đề kháng, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhược sinh dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp.Ngoài ra sâm hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường, chữa bệnh ung thư,…Xem thêm tại đây . Ngoài ra sâm Ngọc linh còn có rất nhiều tác dụng với những bệnh khác như :
1.Tham khảo : Công dụng và cách khôi phục Sâm Ngọc Linh phát sóng trên chương Trình thời sự VTV 1 với ý kiến của dược sĩ Đào Kim Long và nhiều chuyên gia y học khác :
2. Sâm Ngọc Linh và công dụng chữa bệnh phát sóng trên VTV2 trong chương trình “ Câu truyện khoa học “
Công dụng của Sâm ngọc linh.
3. Sâm Ngọc Linh chữa được bệnh ung thư không?
Vậy đối với bệnh ung thư thì sao? Liệu sâm Ngọc Linh có phải là một thần dược để chữa căn bệnh này. Thực ra hiện nay Y học chưa hề có loại thuốc nào đặc trị căn bệnh ung thư cả nên nó vẫn là án tử hình cho những ai không may mắc phải. Sâm Ngọc Linh cũng không phải là thuốc đặc trị cho căn bệnh ung thư quái ác này, nhưng đây là một loại thuốc có thể hạn chế tế bào ung thư phát sinh trong cơ thể, nó có khả năng ngăn chặn các tế bào ung thư bùng phát ra các bộ phận khác trong cơ thể chứ không thể chữa dứt hẳn căn bệnh ung thư đang hủy hoại trong cơ thể con người…Xem thêm công dụng của sâm Ngọc Linh tại đây.
Với tính năng vượt trội của Sâm Ngọc Linh giúp bệnh nhân ung thư tăng sức đề kháng, kéo dài sự sống,các hiệu quả nhất đó chính là kết hợp với thuốc kháng sinh để khống chế các tế bào ung thư. Đặc biệt khi bệnh nhân sử dụng phương pháo xạ trị khi sử dụng sâm Ngọc Linh cơ thể có đầy đủ sức đề kháng để tiếp nhận tất cả các hóa chất để tiêu hủy tế bào ung thư, tránh tế bào di căn trong cơ thể. Đã có một bệnh nhân Hàn Quốc bị Ung thư được dược sĩ Đào kim Long Can thiệp thành công…Xem thêm tại đây.
Dược sĩ Đào Kim Long đã từng can thiệp thành công một bệnh nhân mắc ung thư tại Hàn Quốc. Trích “Thần dược” Sâm Ngọc Linh xứng đáng là tài sản quốc gia trên báo giadinh.net.vn
4. Có phải sâm Ngọc Linh giúp tăng lực, phục hồi suy giảm chức năng giúp cho tình trạng cơ thể trở lại bình thường không?
Trả lời : có
Nhờ thành phần phong phú đa dạng nên sâm Ngọc linh giúp phục hồi sự suy giảm chức năng của cơ thể, giúp cơ thể hoạt động lại bình thường, kháng độc tố gây hại tế bào, giúp kéo dài sự sống của các tế bào và tăng tế bào mới.
5. Tính năng kháng khuẩn vượt trội mà sâm Triều Tiên không có
Nhân sâm Ngọc Linh có hàm lượng saponin cao gấp 1,5 lần nhân sâm Triều Tiên và sâm Trung Quốc nên sâm Triều Tiên có tính năng kháng khuẩn, chống trầm cảm, giảm lo ấu, chống lão hóa, hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc trị bệnh tiểu đường. Đây là những dược tính mà sâm Hàn Quốc, sâm Triều Tiên, sâm Mỹ không có.
6. Sâm ngọc Linh là bài thuốc cổ truyền cầm máu, làm lành vết thương có đúng không?
Trả lời : Có
Sâm Ngoc Linh trước đây đã được gọi là cây thuốc giấu chữa bách bệnh...(xem thêm tại đây) của người đồng bào dân tộc thiếu số Xê Đăng dấu cho riêng mình. Trong những năm cuộc kháng chiến chống Mỹ diễn ra chính các già làng Xê Đăng đã lấy cây sâm ngọc Linh để chữa bệnh, làm lành vết thương cho các cán bộ chiến sĩ. Sâm ngọc linh còn được dùng làm thuốc bổ, chữa sốt rét, đau bụng, phù thũng…
7. Có phải sâm Ngọc linh giúp giảm căng thẳng, chống stress không?
Trả lời : Có
Một số nghiên cứu gần đây cho thấy sâm Ngọc Linh có tác dụng chống stress vật lý, stress tâm lý và trầm cảm, kích thích hệ miễn dịch, chống ô xi hóa, lão hóa, phòng chống ung thư, bảo vệ tế bào gan.
8. Tăng trí tuệ, minh mẫn cho người sử dụng
Nghiên cứu lâm sàng của sâm Ngọc linh cũng cho kết quá tốt bệnh nhân ăn ngon, ngủ tốt, lên cân nhanh, tăng thị lực, tăng hoạt động trí tuệ, gia tăng sức đề kháng, hệ miễn dịch, cải thiện các trường hợp suy nhược thần kinh và suy nhược tình dục, nâng cao huyết áp ở người bị huyết áp thấp.
9. Rượu sâm Ngọc linh không hại như các loại rược khác.
Khác hoàn toàn với rượu trắng, rượu vang, rượu sâm Ngọc Linh được ngâm bằng rượu 45 độ, rất nhẹ lại được sâm Ngọc linh giảm bớt dược tính nên chất lượng nước ngâm rượu rất tốt, thơm ngon, bổ dưỡng, không hại dạ dày, hại gan như các loại rượu thông thường.
VI. Quy trình khai thác sâm Ngọc Linh rừng
Sâm Ngọc Linh chỉ có duy nhất ở Việt Nam tại hai tỉnh KonTum và Quảng nam. Nơi đây có những dãy núi với độ cao hơn 2000 m, đặc biệt là đỉnh Ngọc Linh thuốc núi Ngọc Lĩnh nằm trên địa phận Kontum, Quảng Nam. Đây chính là “ vị trí vàng”, “cái nôi”, “ nguồn gốc “ của sâm Ngọc Linh.
Địa phận Quảng Nam và KonTum là nơi cho sâm Ngọc Linh có chất lượng tốt nhất.
Đây là những khu rừng nguyên sinh, hầu như chưa có sự can thiệp của con người, sâm phân bố tại những đỉnh núi cao, địa hình cheo leo, hiểm trở, vô cùng nguyên sơ, xẩy chân có thể mất mạng, có khi phải sống chung với sốt rét, mãng xà.
Người đi rừng phải chèo đèo, lội ruối, băng rừng trong nhiều ngày.
Sâm Ngọc Linh mọc trên đỉnh trời, nơi có những cây rừng kì bí, vô cùng khác biệt…
Một cây sâm Ngọc Linh trong tự nhiên được tìm thấy.
Đã có nhiều giai thoại kể rằng, nhiều người đi tìm sâm Ngọc Linh có khi phải tìm ròng rã hàng tháng trời trong rừng sâu, đường đi vô cùng vất vả, nguy hiểm, muỗi rừng, rắn hổ mang có thể cướp đi sinh mạng bất cứ khi nào. Đòi hỏi người đi rừng phải khỏe mạnh, dầy dạn kinh nghiệm, bền bỉ và kiên trì.
Tuy nhiên, khi tìm được sâm Ngọc Linh mọi mỏi mệt sẽ được tan biến, những củ sâm Ngọc Linh rừng có giá trị rất cao, vô cùng quý hiếm.
VI.Làm sao nhận biết sâm Ngọc Linh thật?
Tham khảo thêm cách phân biệt sâm Ngọc Linh thật giả so thạc sĩ lê Thanh Sơn cán bộ khoa Thực vật và tài nguyên cây thuốc, Viện dược liệu ( Bộ y tế)…Xem thêm tại đây .
Cách phân biệt sâm ngọc linh thật giả.
Cách phân biệt sâm ngọc linh thật với củ tam thất.
